Nöbetçi Eczaneler
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde şekerpancarı üretilen yerlerden biri de Diyarbakır. Verimli tarım arazileriyle öne çıkan ilçelerden olan Çınar’da üretici, hasada başladı. Ancak hasattan önce açıklanması beklenen şekerpancarı fiyatı halen açıklanmadı. Nakliye ücreti ise geçtiğimiz günlerde açıklandı. Tonu 500 lira olarak açıklanan rakam nakliyeciyle çiftçi arasında krize neden oldu. Kamyoncunun bu fiyata taşıma yapmadığını söyleyen çiftçi, şekerpancarı sökümünü durdurdu. Ürününü biçerle söken çiftçiler, kamyonlarla şeker fabrikalarına taşıyor. Burada firesi düşülerek yeni tonaj üzerinden çiftçiye nakliye ücreti ödeniyor. Ücret, devlet tarafından karşılanıyor. Nakliyeciye taşıdığı tonaj üzerinden ücret ödenirken fire çiftçinin sırtına kalıyor.
‘Ücret yeniden belirlensin’
Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde çiftçiler şekerpancarı tarlasında toplandı, seslerini duyurmak için Aydınlık’tan Ekrem Demir’e konuştu. Açıklanan nakliye ücretinin ekonomik şartlar dikkate alınarak yeniden belirlenmesini istediler. Durumdan olumsuz etkilenen biçer ve nakliyeciler de ekonomik şartlara vurgu yaptı. Çınarlı genç üreticilerden Ali Bat süreci şöyle özetledi:
“Hasat zamanı geldi, söküme girdik, söküme girmemizle durdurmamız bir oldu. Nakliye fiyatlarının düşük olması nedeniyle kamyoncular taşımak istemiyor. Mecburen sökümü durdurduk. Gelen biçercilerimiz de mağdur, şu anda çalışmıyorlar. Kamyoncular durdu, bekliyor. Şekerpancarı fiyatının açıklanmamasına rağmen söküme başladık. Nakliye fiyatı geçen sene 350 lira civarındaydı. Bu sene için 500 lira civarında açıklandı. Kamyoncular 600 liranın altında taşımayacaklarını söylüyor. Yeniden düzenlenmesi lazım, 650-700 liraya yakın bir fiyat açıklanması lazım. Çünkü fabrika bize net pancar üzerinden ödeme yapıyor, biz kamyonculara fireli olarak ödüyoruz. Pancar buradan fabrikaya taşınıyor, orada firesi düşüyor, bize ödeme firesi düştükten sonra yapılıyor. Kamyon başına 4-5 bin lira arasında cebimizden ödüyoruz. Yetkililer nakliye fiyatlarına acilen çözüm bulmalı, yoksa pancar tarlada çürüyor şu anda, hiçbir iş yapamıyoruz, durmuş bekliyoruz. Hasat başladığı halde alım fiyatı da açıklanmadı. Çiftçinin zarar etmemesi için fiyatın en az 3 bin lira olması lazım. Geçen seneki rakam 1420 liraydı, maliyetler 2-3 katı arttı.”
‘Pancar alım fiyatı 3 bin lira olmalı’
Bir başka şekerpancarı üreticisi Doğan Kızıltoprak da “Her sene bu sıkıntıları yaşıyoruz. Bu sene hâlâ fiyat açıklanmadı. Nakliyede de sıkıntı var. Geçen seneki girdi maliyetleri bu sene en az 2 kat artmış. Kamyoncularla anlaşamıyoruz. Geçen sene 350 lira fiyat verdi, bu sene 700 lirayı bulması gerekiyor, hayat pahalılığı ortada. Şekerpancarı fiyatı en az 3 bin lira olmalı ki çiftçi zarar etmesin. Fiyat açıklanmadı ama buna rağmen söküp göndermek zorundayız, çünkü pancarın depolama ömrü yok, bekletme ömrü yok, alternatif satış imkânı yok. Söksek de gönderemeyiz, tarlada çürür gider.” diye konuştu. Ne yapacağını bilemediğini söyleyen Çınar çiftçilerinden Bekir Ekiciler, “Kamyoncuya gidiyoruz, çekmiyor. Geçen sene pancar fiyatı 1400 liraydı, şimdiki fiyat hâlâ açıklamadı. Mağduruz, üretim yapacak gücümüz kalmadı, stop ettik.” dedi.
Nakliyeciler: Üç gündür yatıyoruz
Nakliyecilik yapan kamyoncu Seydoş Tunç, maliyetlerin yüksekliğine dikkat çekti:
“Yedek parça olsun, yağ olsun, bakım olsun, mazot olsun her şey başını almış gidiyor. Bu işin içinden biz de kalkamıyoruz çiftçi de. Bizim onlarla pazarlık ettiğimiz fiyat 650 lira civarı, açıklanan fiyatın üstünde. Fireyi de düşürürsen 400 liraya kadar da düşebilir. Bu rakamla bizim taşımamız çok zor. Üç günden beri yatıyoruz, bu şartlarda çalışamayız. Kamyonun bir makası kırıldı, 10 bin lira, her şey on katı zamlanmış…” Biçeriyle Eskişehir’den gelerek şekerpancarı hasadı yapan Emrullah Şahin de şöyle konuştu: “Yaklaşık 15 gündür bölgedeyiz, nakliye fiyatı düşük açıklandı diye sökümü durdurdular, şu an söküm yapamıyoruz. Bu şekilde giderse Eskişehir’e dönmeyi düşünüyoruz. Yetkililerden ne gerekiyorsa yapmalarını bekliyoruz.”