Deprem kayıplarının akıbeti ne olacak?

Deprem kayıplarının akıbeti ne olacak? 53 bin 237 kişinin yaşamını yitirdiği 6 Şubat depremlerinde bir de haber alınamayan kayıplar var. Depremin üzerinden 1 yıl geçti kayıpların akıbeti ne olacak? ‘Gaiplik’ nedir, nasıl uygulanır?

 

Diyarbakır’ın da aralarında olduğu 11 ilde büyük yıkıma neden olan 6 Şubat depreminde 53 bin 237 kişi hayatını kaybetti ancak bir de kayıplar var. Depremin üzerinden 1 yıl geçmesine rağmen kendisinden haber alınamayan kayıplar için ‘gaiplik kararı’ tartışması gündemde.

Peki kayıplar ölü mü sayılacak, kayıp yakınları ne yapmalı?

Yakınlarının mahkemeye başvurusu gerekiyor

‘Gaip’ kelimesinin anlamı, “nerede olduğu bilinmeyen, göz önünde olmayan” demektir. Hukuken ‘gaiplik’ de nerede olduğu bilinmeyen kimselerin haklarının ve borçlarının ne olacağına ilişkin getirilmiş bir çözümdür.

Ölüm tehlikesi içinde kaybolan veya kendisinden çok uzun zamandan beri haber alınamayan bir kimsenin ölümü hakkında kuvvetli bir olasılık varsa, hakları bu ölüme bağlı olanların başvurusu üzerine, mahkeme bu kişinin gaipliğine karar verebilir.

Gaiplik kararın sonra cenaze bulunursa ne olacak?

Gaipliğine karar verildikten sonra kişinin cesedi bulunursa, aile kütüklerine ölümü işlenir.

Kişinin hakkında gaiplik kararı verilmesi ölümün hukuki sonuçlarını doğurur.

Gaiplik kararından sonra kişi ortaya çıkarsa ne olur?

Gaipliğine karar verilen bir kimsenin, daha sonra ortaya çıkması halinde, kendisinin müracaatı üzerine mahkemece gaiplik kararı kaldırılır ve bu karara dayanılarak ilgilinin aile kütüğündeki nüfus kaydına işlenir.

Gaiplik kararı nasıl alınır?

Depremden etkilenen bölgede bulunan ve deprem sonrası kaybolan yakınları hakkında gaiplik kararı istenebilmesi için depremin meydana geldiği 6 Şubat 2023 tarihinin üzerinden en az bir yıl geçmiş olması gerekir. “Hakları ölüme bağlı olan” kişiler 1 yılın ardından gaiplik kararı için mahkemeye başvurabilir. Kayıp kişinin yasal mirasçıları, atanmış mirasçıları ya da vasiyet alacaklıları hakları ölüme bağlı olan kişilerdendir. Bu kişiler arasında Hazine de bulunabilir.

Başvuru nereye yapılmalı?

Başvuru ise kayıp kişinin Türkiye’deki son yerleşim yerinde bulunan sulh hukuk mahkemesine yapılır.

Ancak mahkeme hemen gaiplik kararı veremez. Öncelikle gaipliğine karar verilecek kişi hakkında bilgisi bulunan kimseler, bilgi vermeleri için ilanla çağırılır. Mahkeme, bilgi verilmesi için ilan tarihinden itibaren en az altı aylık bir süre belirler.

İlana rağmen, belirlenen süre içinde kişinin yaşadığı ya da öldüğüne dair bilgi veren çıkmazsa mahkeme kişinin gaipliğine karar verir. Bu kararla birlikte gaip, ölüm tehlikesinin gerçekleştiği anda ölmüş kabul edilir.

Eş ve yeni doğan çocuklar ne olacak?

Gaipliğine karar verilen kişinin eşi, mahkemece evliliğin feshine karar verilmedikçe yeniden evlenemez. Gaibin sağ kalan eşi, evliliğin sona erdirilmesini istiyorsa, evliliğin feshi için de mahkemeye başvurmalıdır.

Eğer sağ kalan eş, evliliğini feshettirmemeyi tercih ederse, bu onun gaibe mirasçı olmasına engel olmaz. Yani sağ kalan eş hem evlilik birliğini devam ettirip hem de gaip eşinin mirasından kendisine düşeni alabilir.

Bu arada evlilik ister feshedilmiş ister devam ettirilmiş olsun, ölüm tehlikesinden itibaren 300 gün içinde doğan çocuk evlilik birliği içinde doğmuş olur. Yani sağ kalan kadının ölüm tehlikesinden itibaren 300 gün içinde doğum yapması halinde, doğacak çocuk ile gaip baba arasında soy bağı mevcut olacaktır.